Chi me conósce sa che són ’na gatâra, sàiva a dî che me gùsta tùtti i gàtti do móndo, de tùtte-e ràzze, gròsci e picìn. Vàddo a védde tùtte-e móstre de gàtti che fàn a Zêna, e me réndo cónto che sta pasción no ghe l’ò sôlo mi. Dònne e òmmi, gréndi e picìn s’afèrman incantæ a-amiâ davànti a-e gàgge dôve quarchedùn t’amîa con âia distræta e pâ ch’o pénse “tànto mi són ciù bèllo che ti”. Sta pasción ghe l’ò scìnn-a da figêua, tànto l’é vêa che ò sénpre avûo in câza mæ di gàtti, a doî pe vòtta, perché segóndo mi a mêgio cösa pe ’n gàtto o l’é ’n âtro gàtto. Coscì se fàn conpagnîa, zêugan insémme, dòrman insémme e no se séntan sôli. Prìmma i mæ predilètti êan i siaméixi, quélli cô do cafè e læte, co-o morìn scûo e i éuggi celèsti; ma i gàtti de ràzza cóstan in mùggio de palànche; alôa me són dîta “perché no arechéugge in gîo quàrche mignìn da sarvâ e dâghe ’na câza e tànto afètto e, da bonn-a zeneize risparmiâ anche di dinæ?”. Albert Schweitzer, mêgo, gràn benefatô, muzicìsta, prémio Nobel pe-a pâxe, o dîva che “ci sono due vie di fuga dai dolori dell’esistenza: la musica e i gatti”, e sò-u dîva lê se ghe peu ànche crédde, no? Leonardo da Vinci o l’afermâva che ànche o gàtto ciù picìn o l’é ’n’òpera d’àrte. In tànti ànni l’é pasòu d’inte mæ bràsse, óltre a-i prìmmi tréi siaméixi, tànti gàtti bàrdi, quélli che in italiàn se ciàman “soriani”, con ò sénsa màcce giànche, de quélli che se ciamâvan “gàtti da caróggi”. E za, se ciamâvan, perché òua in gîo no se ne védde ciù. Zêna a l’êa a çitæ di gàtti, chi ghe voéiva bén ghe portâva da mangiâ, i curâva, ghe fâva e rólle. Chi no ghe gustâvan, tiâva drîto sénsa mànco amiâli. A-i giardinétti, in pòrto, inti caróggi, inti viâli cómme prezénpio vîa Casaregis, bastâva fâ o sòlito reciàmmo cómme quànde se da i baxìn a-i figeu, e tò-u li che te vegnîvan incóntro, te dâvan de testæ, te fretâvan a côa inte gànbe pe mostrâte che êan conténti, pe riçéive ’na caréssa, no sôlo pe avéi quarcösa da mangiâ. Quarchedùn magâra o scapâva perché o no se fiâva, fòscia o l’aviâ avûo quàrche brùtta esperiénsa, ma e génte cómme mi pasâvan di quàrti d’ôa a demoâse co-i gàtti. I ténpi són cangiæ, o Comûne o l’à fæto sterilizâ tànte gàtte pe evitâ che ghe ne fîse tròppi e coscì són diventæ de mósche giànche. Mi ò ànche un sospètto, ànsi in brùtto sospètto: no saiàn mîga finîi inte quàrche pugnàtta? Do rèsto, ànche inta cansón Crêuza de mâ do nòstro grànde De André se pàrla do “paciùgo in âgro-dôçe de lévre de cóppi”, e a lévre de cóppi cös’a l’é? O saiéiva pöi o gàtto ch’o va in gîo pe-i cóppi, sàiva a dî in scî téiti che son fæti co-i cóppi, e poéiva capitâ che di òsti disonèsti i metésan inte casòule a-o pòsto de lêvre.

A nòstra çitæ a l’à tànti problêmi, dapertùtto gh’é ruménta, e vìlle comunâli fàn piêtæ, a sta stagión pàn de gióngle pìnn-e de piànte sarvæghe che créscian pe despêto e nisciùn l’arànca. E pægi són e crêuze e i vàrri giardinétti striminsîi, ch’ariêscian a sopravîve (e che quarchedùn à o coràggio de ciamâ “aiuole”), e rotatöie stradâli e tùtto-o rèsto do vèrde citadìn, sàrvo bén pöche, ànsi pochìscime eceçioìn. A sto pónto me domàndo: ma con tùtto sto brutô che gh’é in gîo l’êa pròpio necesâio tànto inpégno pe diminoî o nùmero di gàtti? No l’êa fòscia mêgio tegnî o vèrde pùblico in mainêa decénte? Gh’é de çitae into Nordeoröpa, dôve fa tànto ciù fréido che da niâtri, che apénn-a se ne va a néive e o giàsso àn de fioritûe pe-e stràdde da lasciâ co-a bócca avèrta. E niâtri che émmo un clîma bén bén ciù dôçe, no sémmo boìn a fâ atretànto. Òua l’é vegnûo a manîa de pârme: into Pòrto Antîgo ghe n’é un mùggio, scìnn-a in Castelétto l’àn mìsse. No dìggo che stàgan mâ, s’adàtan abastànsa bén a-o nòstro clîma, sârvo quànde néia e fa ’n fréido eceçionâle cómme l’invèrno pasòu, che n’é zeòu divèrse, e dàn l’iluxón d’êse inte ’n pàize ezòtico. Gh’é ’n provèrbio indiàn ch’o dîxe che i gàtti son stæti creæ pe dâ a-i òmmi o piâxéi de caresâ a tìgre. Ebén, pövia Zêna, e pàrme te l’àn mìsse, ma t’æ pèrso o fàscino de tò tìgri in miniatûa.

Ebe Buono Raffo

Pigiòu da-o Gazzettino Sampierdarenese Anno XLI - N. 6, 30 de zùgno do 2012