Ancheu véuggio parlâve de ’na golozitæ ch’a l’é nasciûa inta Zêna de l’euttoçénto, inventâ inta Pastiçerîa Prêti in ciàssa do Portéllo. A l’é pöi stæta brevetâ inti anni ’30 do sécolo pasòu e a pòrta ’n nómme coiôzo e de difìçile interpretaçión, ma pe tùtti i Zenéixi a l’é a familiâre Sacripantìnn-a e nisciùn o l’à nìnte da dî.

Fòscia o pastiçê o saiâ stæto apascionòu de letûe clàsciche e de aventûe de Sacripànte inte l’Orlando Furioso: alôa, segóndo mi, a ’na scìmile delìçia saiéiva stæto ciù adàtto o nómme da sò bèlla Angélica. Ma fòscia pròpio a stravagànsa do nómme a l’à incîzo, portàndo a-o triónfo in pöco ténpo quéllo dôçe che, co-a sò insòlita fórma a cópola, o s’é difûzo inte abitùdini di zenéixi.

Pe quelli pöchi che ancón no ne conoscésan l’existénsa, a Sacripantìnn-a a l’é formâ da divèrsci stræti de Pàn de Spàgna, cómme o ciamémmo niâtri, ò Pain de Gênes cómme o ciàman i françéixi, sparmæ de crémme divèrse, finîo co-in dénso stræto de crémma e ’na granélla de Pàn de Spàgna gratòu: ’na vêra lecàia. Pecòu che, da ténpo, o famôzo locâle do Portéllo o l’àgge cangiòu tîpo de ativitae, ma a Sacripantìnn-a a s’atrêuva de lóngo.

L’é naturâle che ghe foîse quarchedùn ch’o voéise sfidâ sto nêuvo prodûto e són stæti i Fræ Klainguti, doî zóveni pastiçê svìseri ch’êan vegnûi a Zêna pe ’nbarcâse pe l’América. Ma se són inamoæ da nòstra çitæ, són arestæ chi e coscì àn pensòu d’arvî, do 1828 in ciàssa Sozêia, ’na pastiçerîa aredâ in elegànte stîle baròcco, paviménto giànco e néigro, stùcchi a-i sofîti e a-e miâge. Do 1920 a l’é stæta anpliâ co-a salétta intèrna in stîle de l’época e ancheu a se prezénta ancón into sò arêdo òriginâle. I Klainguti àn pöi lanciòu ’na tórta, ciamâ con pöca fantaxîa Tórta Zêna, de fórma quadrâta, fæta quésta ascì con stræti de Pàn de Spàgna, crémma de zanbaiòn co-in çìmma ’na strìscia trasversâle co-o nómme; ànche quésto nêuvo dôçe o l’é diventòu un sucésso.

O locâle o l’êa frequentòu da-a borghexîa e in mêzo a-e cazànn-e gh’êa ascì Giöxéppe Vèrdi che, cómme se sa, o pasâva l’invèrno inta nòstra çitæ pe vîa do clìmma. Quànde, do 1893, o Méistro o l’à muxicòu o Falstaff, a sò ùrtima òpera, a Pastiçerîa Klainguti a l’à vosciûo réndighe òmàggio co-ina nêuva brioche con sto nómme; o grànde muxicìsta o l’à ringraçiòu co-in bigétto dôve o diciarâva “sono molto migliori del mio”. O ritræto de Vèrdi e ’na còpia do bigétto son ancón vixìbili into locâle.

Cöse d’âtri ténpi, ma a pastiçerîa a l’exìste sénpre e, quànde vàddo into “céntro stòrico” no mànco de fâ ’na capatìnn-a pròpio lì, dôve anâva spésse vòtte con mæ mamà a pigiâ o cafè co-a pànna.

Parlémmo òua de golozitæ ciù picìnn-e e modèste che s’atrêuvan ancón, chi da niâtri, inte pastiçerîe e inti fórni un pö dapertùtto. Comensémmo co-i anexìn, beschéutti de fórma ovâle e o gùsto de ànexi; continoémmo co-i cobelétti, fæti de pastafròlla e marmelâta; e pöi i amarétti bèlli sciòcchi, inpastæ d’amàndoe, sùcou e giànco d’êuvo, famôzi e ecelénti quélli do Sascéllo.

Ma un pòsto privilegiòu, tra i dôscétti lìguri, o l’é quello di canestrelétti, di quæ s’à notìçia scìnn-a da-o secolo XIII in quànto bén sètte êan stanpæ, cómme scìnbolo d’abondànsa, inta monæa ciamâ “Genovino d’oro”, coniâ do 1252, prìmma ancón da monetaçiòn d’öo fiorentìnn-a. S’atrêuvan dapertùtto, ma a Torìggia va o primâto da produçión di canestrelétti, rìcchi de bitîro, e pe quésto ’na vòtta proibî into perîodo da quarêxima, quànde l’êa òbligo mangiâ de mâgro. Ma, cómme se dîxe, fæta a lézze trovòu l’ingànno, coscì vegnîvan sostitoî, pe rispetâ o precètto religiôzo sénsa renonçiâ a-o dôçe, da di âtri dôçétti ciamæ quareximâli fæti co-a pàsta d’amàndoe, sénsa gràsso, de sòlito rióndi, covèrti de baletìnn-e de sùcou de tànte tìnte. Tùtti i ànni, a primavéia, s’atrêuvan ancón inte vedrìnn-e e ne ricòrdan che l’é li pe arivâ a Pàsqua. Ma a-a giornâ d’ancheu e abitùdini són cangiæ e de dôsci, co-a produçión industriâle, ghe n’é da tùtte e parte e pe tùtto l’ànno.

Ebe Buono Raffo

Pigiòu da-o Gazzettino Sampierdarenese Anno XLI - N. 5, 31 de màzzo do 2012