Académia Ligùstica do Brénno

parlémmo a nòstra léngoa

Académia Ligùstica do Brénno
 
Intrâ > Mediatêca > Esperànto > I pronómmi personâli

I pronómmi personâli

[ Tèsti ]

 
 

[ Dìnni a teu ]

Mediatêca

Màppa do scîto

Dôv'én i coménti

Covertìnn-a

 

In Esperànto i pronómmi personâli són: mi (mi), vi (ti; voî; ascì Lê e Voî de rigoàrdo), li (lê, maschîle), ŝi (lê, feminîle), ĝi (lê, néotro pe béstie, cöse e... figeu picìn), ni (noî), ili (lô). Pe l’ûzo in letiâtûa, ma in pràtica no adêuviòu, exìste ascì o pronómme ci (ti) de confidénsa ò de relaçión fra persónn-a superiôre e inferiôre. In ciù, gh’é o pronómme inpersonâle oni (se): Oni diras, ke morgaŭ pluvos (Se dîxe / Dîxan che domàn ciuviâ); o rinfòrsatîvo mem (mæximo, in persónn-a, da sôlo) e o riflescîvo si (se) ch'o no peu avéi fonçión de sogétto, ma o dêve riferîse a-o sogétto do vèrbo a-a tèrsa persónn-a scingolâre ò plurâle: Li mem sin vundis (Lê o s'é ferîo da sôlo).

Se peu notâ e træ fórme, maschîle, feminîle e néotra, do pronómme de tèrsa persónn-a scingolâre e che vi o tradûe tànto ti che voiâtri, e ascì Voî, Voscià e Lê de rigoàrdo ò cortexîa: in Esperànto, a diferénsa tra cidiri (dâ do ti) e vidiri (dâ do lê ò do Voscià) a sta coscì tra ciamâse pe nómme e adêuviâ di tìtoli cómme Sinjoro, Sinjorino, Fraŭlino, Doktoro, Profesoro (Sciô, Sciâ, Scignorìnn-a, Dotô, Profesô) e scìmili.

Vedémmo chi âtre particolaritæ. E fórme di pronómmi personâli no càngian a segónda de fonçioìn de sogétto ò de conpleménto che pêuan avéi; pìggian a dexinénsa -n into câxo do conpleménto ògétto ò àn bezéugno de prepoxiçioìn pe-i âtri conpleménti: La kuracisto sanigis min (O mêgo o m'à goaîo); Mi sciis ke vi telefonis al li kaj li parolis kun vi pri ili (Mi ò saciûo che ti t'æ telefonòu a lê e lê o l'à parlòu con ti de loiâtri).

Vèrbi inpersonâli e segónde persónn-e de l'inperatîvo a pàrte, i pronómmi no dêvan mâi êse òmìssi pe no creâ confuxón rigoàrdo a-o sogétto ch'o fa l'açión perché e divèrse dexinénse mòdâli e tenporâli do vèrbo són invariàbili e ùniche pe tùtte e persónn-e, scingolâri ò plurâli.

Bruno Valle
Gruppo Esperanto Tigullio

Pigiòu da-o Gazzettino Sampierdarenese Anno XLIII - N. 7, 30 de seténbre do 2014

[ in çimma da pàgina ]

Dìnni a teu

Nomiâgio:
Stàggo a:
E-Mail:
O mæ scîto
Internet:
Coménto (no ciù de 1000 caràteri)

   

Nòtta: o coménto o saiâ publicòu, o ciù fîto poscìbile, dòppo ch'o l'é stæto controlòu.

[ in çimma da pàgina ]