E prepoxiçioìn pròpie són quélle che gh'àn sénpre e sôlo a fonçión de prepoxiçión. Se divìdan in prepoxiçioìn sénplici e articolæ.

E prepoxiçioìn sénplici són (into mæximo órdine de l'italiàn): de [de], a [a], da [da], in [iN] e inte ["iNte], con [kuN], in sce [iN Se], pe [pe], tra [tra] e fra [fra].

Écco chi l'elénco de prepoxiçioìn articolæ.

• de [de]
  do [du], da [da], de l' [de l], di [di], de [de]
   
• a [a]
  a-o [aw], a-a [a:], a l' [a l], a-i [aj], a-e [a:e]
   
• da [da]
  da-o [daw], da-a [da:], da l' [da l], da-i [daj], da-e [da:e]
   
• in [iN]
  E p. a. chi sótta se l'àn inventæ de l'Eutoçénto in sciô modéllo de l'italiàn
  ne-o [ne:u], ne-a [ne:a], ne l' [ne l], ne-i [ne:i], ne-e [ne:]
   
• inte ["iNte]
  into ["iNtu], inta ["iNta], inte l' ["iNte l], inti ["iNti], inte ["iNte]
   
• con [kuN]
  co-o [ku:], co-a [ku:a], con l' [kuN l], co-i [ku:i], co-e [ku:e]
   
• in sce [iN Se]
  in sciô [iN Su:], in sciâ [iN Sa:], in sce l' [iN Se l], in scî [iN Si:], in scê [iN Se:]
   
• pe [pe]
  pe-o [pe:u], pe-a [pe:a], pe l' [pe l], pe-i [pe:i], pe-e [pe:]
   
• tra [tra]
  tra o [tra u], tra a [tra a], tra l' [tra l], tra i [tra i], tra e [tra e]
   
• fra [fra]
  fra o [fra u], fra a [fra a], fra l' [fra l], fra i [fra i], fra e [fra e]
   

E chi o riepìlogo sótta-a fórma de 'na tabèlla.

• A prepoxiçión in a s'adêuvia quànde o nómme dòppo o no gh'à l'artìcolo; ez.: a l'é chéita in mâ. In generâle a no s'adêvia davànti a l'artìcolo e a-i agetîvi dimostratîvi.
• Inti vêgi topònimi s'atrêuva quéste fórme, ancón vive: ino Cànpo, ino Prión, ini mónti, ine Præ.
• Pe motîvi oufònichi se peu adêuviâ a fórma per pe-a prepoxiçión pe; ez.: pe fòrsa ò per amô.
• De spésso a-o pòsto de prepoxiçioìn tra e fra s'adêuvia tramêzo a; ez.: tramêzo a-e ràmme.
• E prepoxiçioìn són sogètte a-i cangiaménti da prozodîa:
  • a-o → ò-u [Ow]; a-e → æ [E:]
  • da-o → dò-u [dOw]; da-e → dæ [dE:]
  • co-a → co-â [kwa:]; co-i → co-î [kwi:]; co-e → co-ê [kue:]
  • pe-o → pò-u [pOw]; pe-a → pi-â [pja:]
• In zenéize l'é poscìbile 'n ûzo pleonàstico de prepoxiçioìn, sàiva a dî che se peu adêuviâ de prepoxiçioìn in ciù in confrónto a l'italiàn. E prepoxiçioìn in ciù són marcæ in grascétto.
  • Cómme t'ê bèlla Zêna vìsta de de lasciù
  • Són chinòu de d'in létto
  • O l'é sciortîo de d'inta stansia
  • O l'é scugiòu de d'in sciâ scâ
  • De da-o barcón se védde Zêna
  • No pasâ de pe-a stràdda ch'a l'é pìnn-a de pâtàn
  • Spónta o sô de tra e féugge
  • Vàddo a pe fónzi
  • Ghe pensiö da pe mi
  • Ch'o reste tra de niatri
  • Ghe n'é de bezéugno
Inti ùrtimi doî câxi chi pàrla 'n bón zenéize o ghe làscia a prepoxiçión.